Adam, een beeld van de komende
29-07-2011 door Dr. K.D. GovertsIn welken allen gezondigd hebben
Omdat allen gezondigd hebben
“Daarom, gelijk door één mens de zonde de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, zo is ook de dood tot alle mensen doorgegaan, omdat allen gezondigd hebben”. -Rom.5:12.
“Daarom, gelijk door een mens de zonde in de wereld ingekomen is, en door de zonde de dood; en alzo de dood tot alle mensen doorgegaan is, in welken allen gezondigd hebben”. – SV.
Paulus zit hier midden in zijn verhaal over gerechtigheid en verlossing, op weg naar dat hoogtepunt: Romeinen 8, het wandelen in de Geest. Romeinen.5:12 is een beroemde, in bepaalde opzichten ook een beruchte tekst.
In het Hebreeuws staat er dus: ‘door één adam’. Adam is een eigennaam, maar het betekent ook mens. Door één mens kwam de zonde de wereld binnen. En zonde betekent letterlijk ‘je doel missen’. De SV heeft hier: “En alzóó de dood tot alle mensen doorgegaan is, in welken allen gezondigd hebben”. Wat de SV er hier van heeft gemaakt, heeft vèrstrekkende gevolgen gehad. Of misschien was het zelfs ook al een gevolg ergens van, want in feite begon het al met Augustinus. De SV vertaalt dus niet omdat, maar in welken. En zo kreeg je dus de leer van de erfzonde, want alle mensen hadden gezondigd ‘in Adam’. En als er dan een schattig baby’tje in de wieg ligt te kraaien en iedereen er omheen staat te kroelen, dan betekent dat volgens de erfzondeleer: ja, wel schattig om te zien, maar daar ligt een zondaar. Dit hummeltje heeft al ‘gezondigd in Adam’. Het wist nog van de prins geen kwaad, maar het was al een zondaar. Die erfzonde lag reeds als een soort zwarte deken over die geboorte.
Erfdood – de oude wereld ligt in het boze
In de meeste gevallen moet ik de SV gelijk geven, maar bij bovenstaande tekst toch niet. In dit geval heeft dus het NBG het bij het rechte eind.
Romeinen 5 leert ons dus niet de erfzonde. Het enige wat je eventueel nog zou kunnen concluderen is: erfdood. De dood gaat door alle mensen heen. In die zin zou je kunnen zeggen: de mens wordt sterfelijk geboren. Je zou het beter kunnen typeren met de woorden uit de eerste Johannes-brief, dan heb je een wat nauwkeuriger vertaling: “Wij weten dat wij uit God zijn en de gehele wereld in het boze ligt”. – 1 Joh.5:19.
De wereld ligt op het terrein van het kwaad. We liggen in vijandelijk gebied. Wij wonen op het terrein van de vijand, op het terrein van de duivel. Wij wonen in bezet gebied. Het gaat er dus om, om die wereld uit het boze te halen. De dood heeft niet het laatste woord en de dood wordt stukje bij beetje ontkracht. Vanaf Pasen wordt de dood steeds meer machteloos gemaakt. Je zou dus kunnen zeggen: de oude wereld ligt in het boze. Het oude systeem was onderworpen aan het kwaad, aan de dood. We leefden dus in bezet gebied. Maar wij zijn overgezet uit dat gebied naar het Koninkrijk van de Zoon.
Een beeld van de komende
“Toch heeft de dood als koning geheerst van Adam tot Mozes, ook over hen, die niet gezondigd hadden op een gelijke wijze als Adam, die een beeld is van de komende”. –Rom.5:14.
Chouraqui vertaalt zo mooi: ‘een prototype’. ‘De Mens’ (Adam) is dus een beeld van degene die zou komen. Dat is dus Adam (letterlijk ‘ha adam’, dè mens). In Genesis wordt Adam eerst steeds genoemd ‘de mens, ha adam’. Pas in Genesis 4:25 wordt hij voor het eerst Adam genoemd, Adam als eigennaam, dus zonder lidwoord. Daarvoor was het dus steeds ‘de adam’, de mens, of wat je ook mag zetten met een hoofdletter: ‘de Mens’, de Mens bij uitnemendheid. Niet: de man. Het gaat hier dus om ‘de Mens’ en niet over man of vrouw.
Heel vaak wordt Adam alleen maar negatief bekeken. In de loop van de kerkgeschiedenis en ook in de loop van de dogmatiek en meestal ook in alle preken kun je vaak heel wat kwaad horen over Adam. Dat gaat dan ook heel vaak in de sfeer van – als iemand iets verkeerds doet – ja, dat is de ‘oude Adam in mij’. Die steekt de kop weer op. Je moet toch iemand de schuld geven. En dan was er de uitspraak, ook met betrekking tot de baby’tjes: ze zijn in Adam de verdoemenis deelachtig. Doemwaardig en bij voorbaat al afgekeurd, verworpen. Als mensen aan Adam denken, dan denken ze meestal aan het moment waarop hij faalde. Dat wordt er altijd uit gepakt, net alsof hij anders helemaal niets geweest is, nooit wat anders. Alleen maar dat ene moment, toen hij daar met Eva in het paradijs was.
De eerste en de laatste Adam
Over Adam wordt er in de loop van de jaren en de eeuwen bijna altijd alleen maar negatieve dingen gezegd. Want Adam was de eerste zondaar en met Adam is alle ellende begonnen. Daar kijken we onze voorvader nog altijd op aan. Toch – als je deze tekst van Paulus hoort – dan zie je nog iets heel anders: hij is beeld (voorbeeld, signaal, verwijzing) van Hem die komt.
Dat is de tweede Adam. De tweede Adam is Jezus.
Je kunt dus ook zeggen: Jezus, de tweede Mens.
En dan weten we wel vanuit het bijbelse denken: de tweede is altijd de beste.
Je kunt hier ook lezen: de laatste Adam. “Aldus staat er ook geschreven: de eerste mens, Adam, werd een levende ziel; de laatste Adam een levendmakende geest”. – 1 Kor.15:45.
Hier tekent Paulus een parallel tussen de eerste en de laatste Adam. Niet zozeer een contrast, maar een vervolgverhaal. Ik zou het daarom ook veel meer zo willen zeggen – juist vanuit Romeinen 5 en 1 Korinte 15 – de eerste Adam en de laatste Adam vormen een vervolgverhaal. Je kunt het ook zó zeggen: Jezus heeft afgemaakt wat de eerste Adam is begonnen en niet heeft afgemaakt. Daarom is Jezus de grote Voltooier, de Voleinder. Wij zijn dat met Hem: wij worden ook voltooiers; wij mogen mensen van de voleinding zijn. Dat is ook wat de Hebreeënschrijver noemt: teleios, volkomen of volwassen. Daar zit ook het woord telos in, wat betekent: doel, einde of einddoel.
Jan guijt says:
11-10-2011
22:36
Kostelijk stuk. Bedankt!
En dan weten we wel vanuit het bijbelse denken: de tweede is altijd de bes te.
Ik kan het even zo gauw niet verzinnen?
Hg jan guijt