Waarom moest Jezus aan het kruis?
28-02-2013 door Dr. K.D. GovertsWe eindigen bij het hart.
We eindigen in het hart van het Evangelie.
De meest centrale, de meest fundamentele vraag.
Waarom?
Toch is het heel indrukwekkend als je over deze vraag nadenkt, vooral als je voorbij het denkbeeld wilt komen waar dan gezegd wordt: God was boos en Jezus moest sterven om God weer vriendelijk te krijgen. God moest verzoend worden. In een bepaalde zin is dat soms de dogmatiek geweest, dat men vanaf Anselmus – en ook anderen na hem – gezegd heeft: God moest worden ‘omgeturnd’. Daarmee ook verwant de gedachte, dat er ìemand gestraft moest worden, wie dat dan ook zijn mag. En als wij dan gezondigd hebben en Jezus wordt gestraft, dan is het weer in orde.
En dan komt de vraag: is dat nu de manier waarop wij het lijden en het kruis moeten en mogen verstaan? Wat hierbij dan meteen in het geding is, is het Godsbeeld. Is dat dan de God van de Bijbel, de God van de Schriften, de God van Israël, de God van ons hart? Is dat dan een God die zijn woede loslaat op zijn eigen kind!? Of is het – zoals ook wel gezegd wordt – een ruil, een transactie, de mensheid in ruil voor de Zoon Gods? Jezus wordt in de handen van de boze gespeeld, zodat alle andere mensen uit de handen van de duivel kunnen komen. Ik vond een artikel waarin iemand schrijft: Men heeft het verhaal van Jezus vaak eeuwenlang verkeerd uitgelegd. En dan krijg je de gedachte: Jezus moest sterven, omdat God dat wilde. Wat voor mij een sleutel geworden is, is de tekst, die we straks al genoemd hebben: “Heeft Hij de zijnen, die Hij in de wereld liefhad, liefgehad tot het einde” {Joh.13:1}. Dat is voor mijn besef een gouden tekst, zo mooi en zo vèrreikend, dat ik het idee heb, dat je vandaar uit heel veel dingen op hun plaats kunt zien vallen. Letterlijk vertaald luidt bovenstaande tekst: “Hij heeft de zijnen, die in de wereld waren, liefgehad en Hij had ze lief tot het einde” “De zijnen die in de wereld waren”, dat hoort dus bij elkaar. Dus de zijnen waren in de wereld, ze waren in de mensheid, ze waren in de kosmos. De kosmos is bij Johannes speciaal de van God vervreemde mensheid, de kwijtgeraakte mensheid. De zijnen zaten daar ook in; maar Hij heeft ze liefgehad. Boven het kruis zou je dus kunnen schrijven: Liefde tot het einde!
In genoemd artikel komen een paar basispunten naar voren.
1. We leven in een gebroken wereld.
De wereld is op velerlei wijze stukgegaan, bloedend uit duizend wonden.
En dan komt de vraag: Ben je verzoend? Ben je verzoend met God, ben je verzoend met de grond van je bestaan. Anders heb je geen grond meer onder je voeten. God is immers de grond van je leven! En dan zegt deze schrijver: “Vaak geloven we meer in de gespletenheid, in de scheuren van het leven. Er is zoveel gescheurd en er is zoveel gebroken”. Daar zijn zoveel scheuren, zoveel sleutels die niemand maken kan, vele deuren die niemand open krijgt. En daar zijn talloze harten die gewond zijn geraakt, harten die geen woorden meer kunnen vinden. Dat zijn ‘mensen op slot’ geworden.
2 Het is principieel onmogelijk van God gescheiden te zijn
Je hoort – hoe dan ook – bij God. God blijft liefhebben, Hij is een Vader, die blijft liefhebben. God hoeft de mensen ook niet te straffen, want Hij heeft ze nooit veroordeeld. Van Gods kant hoeft God de mensen niet te verzoenen, want Hij heeft ze nooit veroordeeld. Veroordeling zit in de mens.
Een mens kan gevangen zitten in gevoelens van angst, van haat, van wrok. En dat gaat dan je leven bepalen. En dan wordt de vraag: hoe komt de mens uit die cirkel van schuld en schuldgevoel. Veel mensen zitten hun leven lang achter die gesloten deuren van schuldgevoelens. Dan wordt het leven een wachtkamer, maar waar wacht je dan op? Sommige mensen weten niet eens meer dat ze in een wachtkamer zitten. Zo zijn er mensen die gevangen zitten in de schuld en de sleutel niet meer kunnen vinden. De deur zit op slot en de sleutel is weg. Daarin komt dan het verhaal van de Messias, de weg van Jezus. Het is dus niet zo, dat God tot Jezus zegt: Jij moet sterven. God wil geen offer. Van Gennep heeft het eens zo gezegd: “God is niet de commandant van het executiepeloton van zijn Zoon”. God zegt niet: nu moeten jullie mijn Zoon executeren en daar sta Ik achter, als een soort Goddelijk plan. De liefde van waaruit Jezus leefde, wordt vaak niet begrepen, wordt vaak miskend. Maar Jezus ging door, Hij blééf liefhebben. Ook toen het steeds pijnlijker werd, toen het Hem steeds meer ging kosten.
Aan de ene kant is daar dus het onbegrip, het niet-begrijpen. Soms ook de weerstand tegen de liefde. Aan de andere kant zijn daar de machten van het kwaad, die zeggen: het mag niet; dit moeten we stoppen; deze liefde moeten we doven. Die liefde van Jezus wordt dus op allerlei manieren betwist. Van alle kanten wordt geprobeerd om die liefde te kraken. En wat doet Jezus dan, want dan komt het erop aan, niet van buitenaf, maar van binnenuit. Juist terwille vàn de mensen. Stel je voor dat Jezus ermee opgehouden was, dat Hij gezegd had: Ik heb de mensen liefgehad, nu moeten ze het dan maar weten, Ik ga nu maar naar de hemel. Dan had Jezus ze liefgehad, maar niet tot het einde. Dan had de mensheid wellicht gedacht: waarschijnlijk was het niet echt, want uiteindelijk hield Hij er toch mee op. Dan had men kunnen zeggen: zo doen ze allemaal, alle liefde heeft een grens. Er komt een punt dat ze je laten vallen.
Maar als ze de Liefde dan aan het kruis slaan, dan is dat het meest grootste, dat die liefde, zelfs in het laatste uur, blijft! Jezus blijft liefhebben, ook in dat laatste uur. Ook in de uiterste verwerping. Als die liefde dan verworpen wordt, verwerpt Hij hen niet. Als Hij wordt afgewezen, wijst Hij hen niet af. Hij vergeeft die Hem het hart gebroken heeft. En dan zegt een oud lied:
Aan het harde kruis is het diepste woord gesproken.
Henk Scherff says:
28-07-2017
19:16
Heel mooi, hartelijk dank. Ook voor de vele andere artikelen.