We eindigen bij het hart.

We eindigen in het hart van het Evangelie.

De meest centrale, de meest fundamentele vraag.

Waarom?

Toch is het heel indrukwekkend als je over deze vraag na­denkt, voor­al als je voorbij het denkbeeld wilt komen waar dan gezegd wordt: God was boos en Jezus moest sterven om God weer vriendelijk te krij­gen. God moest ver­zoend worden. In een bepaalde zin is dat soms de dog­matiek geweest, dat men vanaf An­sel­mus – en ook anderen na hem – gezegd heeft: God moest wor­den ‘om­ge­turnd’. Daarmee ook verwant de gedachte, dat er ìemand gestraft moest wor­den, wie dat dan ook zijn mag. En als wij dan ge­zondigd hebben en Je­zus wordt gestraft, dan is het weer in orde.

En dan komt de vraag: is dat nu de manier waarop wij het lijden en het kruis moeten en mogen verstaan? Wat hierbij dan meteen in het geding is, is het Godsbeeld. Is dat dan de God van de Bijbel, de God van de Schriften, de God van Israël, de God van ons hart? Is dat dan een God die zijn woede los­laat op zijn eigen kind!? Of is het – zoals ook wel gezegd wordt – een ruil, een transactie, de mens­heid in ruil voor de Zoon Gods? Jezus wordt in de handen van de boze ge­speeld, zodat alle andere mensen uit de handen van de dui­­vel kun­nen ko­men. Ik vond een artikel waarin iemand schrijft: Men heeft het verhaal van Jezus vaak eeuwenlang verkeerd uitgelegd. En dan krijg je de ge­dach­te: Jezus moest sterven, omdat God dat wilde. Wat voor mij een sleutel ge­worden is, is de tekst, die we straks al genoemd heb­ben: “Heeft Hij de zijnen, die Hij in de wereld liefhad, lief­gehad tot het ein­de” {Joh.13:1}. Dat is voor mijn besef een gouden tekst, zo mooi en zo vèr­reikend, dat ik het idee heb, dat je vandaar uit heel veel dingen op hun plaats kunt zien val­len. Letterlijk vertaald luidt bovenstaande tekst: “Hij heeft de zijnen, die in de wereld waren, liefgehad en Hij had ze lief tot het einde” “De zijnen die in de wereld waren”, dat hoort dus bij elkaar. Dus de zijnen waren in de wereld, ze waren in de mensheid, ze waren in de kosmos. De kosmos is bij Johannes speciaal de van God ver­vreem­de mens­heid, de kwijtgeraakte mens­heid. De zijnen zaten daar ook in; maar Hij heeft ze liefge­had. Boven het kruis zou je dus kunnen schrijven: Liefde tot het einde!

In genoemd artikel komen een paar basispunten naar voren.

1. We leven in een gebroken wereld.

De wereld is op veler­lei wijze stuk­gegaan, bloedend uit duizend won­den.

En dan komt de vraag: Ben je verzoend? Ben je verzoend met God, ben je verzoend met de grond van je be­staan. Anders heb je geen grond meer onder je voeten. God is immers de grond van je leven! En dan zegt deze schrijver: “Vaak geloven we meer in de gespletenheid, in de scheuren van het leven. Er is zoveel ge­scheurd en er is zoveel ge­broken”. Daar zijn zoveel scheuren, zoveel sleutels die nie­mand maken kan, vele deuren die niemand open krijgt. En daar zijn talloze harten die ge­­wond zijn geraakt, harten die geen woorden meer kunnen vinden. Dat zijn ‘men­sen op slot’ ge­worden.

2 Het is principieel onmogelijk van God gescheiden te zijn

Je hoort – hoe dan ook – bij God. God blijft liefhebben, Hij is een Va­der, die blijft liefhebben. God hoeft de mensen ook niet te straffen, want Hij heeft ze nooit veroordeeld. Van Gods kant hoeft God de men­­sen niet te verzoenen, want Hij heeft ze nooit veroordeeld. Veroordeling zit in de mens.

Een mens kan gevangen zitten in gevoelens van angst, van haat, van wrok. En dat gaat dan je leven bepalen. En dan wordt de vraag: hoe komt de mens uit die cirkel van schuld en schuldgevoel. Veel mensen zit­ten hun leven lang achter die gesloten deuren van schuldgevoe­lens. Dan wordt het le­ven een wachtkamer, maar waar wacht je dan op? Sommige mensen weten niet eens meer dat ze in een wacht­kamer zit­ten. Zo zijn er mensen die gevangen zitten in de schuld en de sleutel niet meer kun­nen vinden. De deur zit op slot en de sleutel is weg. Daarin komt dan het verhaal van de Messias, de weg van Jezus. Het is dus niet zo, dat God tot Jezus zegt: Jij moet ster­ven. God wil geen offer. Van Gennep heeft het eens zo ge­zegd: “God is niet de com­man­dant van het executiepeloton van zijn Zoon”. God zegt niet: nu moeten jul­lie mijn Zoon executeren en daar sta Ik ach­ter, als een soort God­de­lijk plan. De liefde van waaruit Jezus leefde, wordt vaak niet begre­pen, wordt vaak mis­kend. Maar Jezus ging door, Hij blééf liefhebben. Ook toen het steeds pijn­lijker werd, toen het Hem steeds meer ging kosten.

Aan de ene kant is daar dus het onbegrip, het niet-begrij­pen. Soms ook de weerstand tegen de liefde. Aan de andere kant zijn daar de mach­ten van het kwaad, die zeggen: het mag niet; dit moeten we stop­pen; deze liefde moe­ten we doven. Die liefde van Jezus wordt dus op allerlei manieren betwist. Van alle kan­ten wordt geprobeerd om die liefde te kraken. En wat doet Jezus dan, want dan komt het erop aan, niet van buitenaf, maar van bin­nen­uit. Juist terwille vàn de mensen. Stel je voor dat Jezus ermee opgehou­den was, dat Hij gezegd had: Ik heb de mensen liefgehad, nu moeten ze het dan maar weten, Ik ga nu maar naar de hemel. Dan had Jezus ze liefgehad, maar niet tot het einde. Dan had de mensheid wellicht gedacht: waarschijnlijk was het niet echt, want uiteindelijk hield Hij er toch mee op. Dan had men kun­nen zeg­gen: zo doen ze allemaal, alle liefde heeft een grens. Er komt een punt dat ze je laten vallen.

Maar als ze de Liefde dan aan het kruis slaan, dan is dat het meest grootste, dat die liefde, zelfs in het laatste uur, blijft! Jezus blijft lief­heb­ben, ook in dat laatste uur. Ook in de uiterste verwerping. Als die liefde dan verworpen wordt, verwerpt Hij hen niet. Als Hij wordt afgewezen, wijst Hij hen niet af. Hij vergeeft die Hem het hart gebroken heeft. En dan zegt een oud lied:

Aan het harde kruis is het diep­ste woord ge­sproken.

Dit artikel is gepost op 28-02-2013 om 20:14 en is opgeslagen onder Studies van Dr. K.D. Goverts. U kunt de reakties volgen via de RSS 2.0 feed. U kunt een reaktie achterlaten, of trackback naar uw eigen website.