Nostalgie
28-05-2010 door Huib NevenIn het werk van de dichter Bert Schierbeek komt een gedichtje voor dat me op lijf en ziel geschreven is. Het is geloof ik gebaseerd op een Chinese levenswijsheid en het gaat zo:
zegt Lee:
Nostalgie
Liever achteruit
kijken
dan vooruit
kijken
en liever
ook niet dood.
De terugblik is ook mij vaak liever dan de blik in de toekomst.
I believe in yesterday.
Het heeft me altijd het einde geleken om achteruit te kunnen leven, terug het verleden in.
Stel je voor: je wordt steeds jonger, je haren nemen de oorspronkelijke kleur weer aan en elke dag wordt een beetje zorgelozer. Op de weg wordt het stiller, af en toe een auto. Kinderen spelen gewoon op straat. Je fiets kun je met een gerust hart zonder kettingsloten bij het station of tegen de heg laten staan. Monotone flatgebouwen en door geluidswallen ingeklemde asfaltbanen verdwijnen om plaats te maken voor akkers en weilanden aan het eind waarvan de horizon weer zichtbaar wordt. Stoere paarden trekken zonder haast rechte voren. De landman zaait er met brede armgebaren nieuw leven in.
Lucht en milieu worden weer schoon en gezond. Na een aarzelende eerste jeugdliefde stap je de schuldeloze kindertijd binnen. Je herkent de hoge bomen langs het tuinpad van je vader en zit bij hem voor op de fiets of naast hem in de kerkbank. Je voelt je weer veilig op en tenslotte in moeders schoot.
Maar dan nog verder terug.
Met trekschuit en postkoets naar de pruikentijd. Als scheepsjongen van Bontekoe of De Ruyter hoog in het kraaienest, de kijker gericht op een Middeleeuws kasteel waar de troubadour zijn liefdeslied zingt voor de onbereikbare jonkvrouw.
En nog verder….langs Romeinse paleizen en Egyptische koningsgraven en via het land van melk en honing tot voor de poorten van het Paradijs. Maar het tuinhek is gesloten, de terugreis tevergeefs. Een zinloze onderneming dus. Romantische wangedachten die nergens toe leiden. Terugleven is namelijk zoveel als vluchten. Nostalgie is ten diepste angst voor de dood, zoals in de laatste regels van het gedichtje onder woorden is gebracht.
Achteruit leven is ook niet bijbels. De Bijbel roept nergens op tot terugzien, wel tot voortgaan, op weg naar de nieuwe morgen.
En de dood?
We kunnen het gedichtje beter herschrijven:
Toekomst
liever vooruit
kijken
dan achteruit
kijken
en de dood
is overwonnen.
We believe in to-morrow.